
Ervaringsspelen
3 januari 2023
Wat is dat?
Leerspelen hebben hun plaats in krachtige leeromgevingen en kunnen het de ervaringsleercyclus op diverse manieren ondersteunen. De interactie tussen de spelers, procesbegeleiding tijdens de nabespreking zijn daarbij cruciaal.
Er zijn diverse soorten LeerSpelen mogelijk, zoals :
- Ervaringsspelen met een (team)opdracht als ‘metafoor’ voor de werkplek. Inhoudelijk is er meestal geen verband met de werkplek, om ervoor te zorgen dat men zich bij de nabespreking ook echt op het proces kan richten. (niet wat we doen, maar hoe we iets doen). Bedoeling is awareness en inzicht te scheppen in het eigen gedrag en de impact ervan op anderen, als eerste stap naar gedragsverandering. (kan in- en outdoor, avontuurlijk of wat minder, …). Een ervaringsspel ‘vervangt’ de echte ervaring en heeft ook het voordeel dat de leergroep een gemeenschappelijke ervaring doormaakt (wat met echte ervaringen zelden het geval is).
- Rollenspelen, Incidentmethode en Simulatie zijn spelen waarin men de kennis en vaardigheden die tijdens een leerproces worden verworven uit testen in ‘net niet echte’ situaties. In het rollen spel ‘speelt men een rol’ (en dus niet zichzelf) waardoor er het effect ontstaat dat men zich inleeft in de situatie van een ander, waardoor het dus ook eventueel in de reflectiefase van het ervaringsleerproces kan thuishoren.
- Tafel – en discussiespelen combineren gekende technieken van gezelschapsspelen en zijn vaak bedoeld om op een speelse manier te discussiëren over belangrijke thema’s voor de organisatie zoals : ziekteverzuim, problem solving, enz…. Voorbeelden zijn : het stellingen spel, lege stoel discussie, etc…
- Associatiespelen werken vaak met voorwerpen of foto’s en zijn bedoeld om mensen over iets te laten nadenken en met mekaar te praten, over situaties waar ze moeilijk woorden voor vinden.
- Quizformats kunnen gebruikt worden in trainingen om mensen met nieuwe kennis aan de slag te laten gaan, hun voorkennis in te schatten, speelse manier om kennis uit te wisselen, enz…
De diverse soorten spelen, haken op diverse plaatsen in op het ervaringsleerproces (zie afbeelding) en versterken op diverse manieren het leerproces.

Waarom zou je dat doen?
De rol die LeerSpelen in jouw organisatie kan spelen :
- Leren Leuk en Aantrekkelijk maken
- Innovatie triggeren & Out-of-the-Box denken
- Mensen ruimte bieden om in veiligheid te experimenteren
- Om sociale & communicatie vaardigheden te ontwikkelen
- Mensen bewust maken van hun gedrag en van hoe ze met problemen, samenwerking, communicatie omgaan
Leerspelen leiden vaak tot :
- Verwondering & Verrassing… Allez hoe kan dat nu dat wij dat zo doen …
- Herkenning en gedeeld inzicht in de problematiek… Tja, op het werk is dat eigenlijk ook zo…
- Erkenning van de ‘ongewenste impact’ van ons gedrag en empathie voor de ‘ander’
- Nabespreking & Feedback om te begrijpen waarom we dat zo doen
- Het besef dat actie nodig is en de gezamenlijke wil om iets te doen

Wanneer gebruiken?
Leerspelen gebruik je :
- Als onderdeel van Team Ontwikkeling
- In vaardigheidstrainingen rond samenwerken, probleem-oplossen, beslissen, enz…
- In reguliere vergaderingen om iets bespreekbaar te maken
- Om stakeholders samen te brengen en met hen te komen tot gedeeld inzicht rond een bepaalde problematiek
- Om issues waar ‘verbaal en rationeel’ wordt rond gefiets, toch vanuit de buik naar boven te laten komen
- Om discussies te structureren en mensen te helpen om hun manier van met mekaar in gesprek te gaan effectiever (vaak ook trager) te maken.

Tips
Enkele tips om goed met spelen te kunnen omgaan :
- Bepaal goed op voorhand de ‘observaties’ en ‘ervaringen’ die het spel moet teweeg brengen in de leercontext waarin je hem gebruikt, en pas dan het spel zo aan (communicatie of niet, soort instructie, setting), dat de kans optimaal is dat wat je wil dat er gebeurt, ook echt gebeurt.
- Bereid je nabespreking goed voor, met een aantal goede open en maar gerichte vragen die het reflecteren na het ervaringsspel triggeren
- Bij discussie en tafelspelen, is het heel belangrijk dat de instructies heel helder en duidelijk in een handleiding beschreven zijn of dat jij als spelleider de instructies heel duidelijk maakt. In dat laatste geval is het wel heel belangrijk dat je niet zelf ‘in het middelpunt’ van het spel komt te staan, maar de interactie tussen de spelers goed faciliteert.
Raadpleeg deze korte handleiding bij het gebruik en de nabespreking van een aantal spelvormen in jouw leeractiviteiten. Educatieve spelen zijn ook heel nuttig in een aantal sectoren waar de doelgroep om diverse redenen minder aangesproken worden door klassieke leer en communicatievormen zoals de gezondheidszorg, ouderenzorg, mensen met een beperking, enz…
In onderstaande video zie je het gebruik van een ervaringsspel bij grote groepen.

More information on how to use and debrief learning games, you can find in these articles and websites :
- Clement Leemans (2012)., Engaging Experiential Learning Activities (not published).
- Clement Leemans., Job-aid for debriefing learning activities (not published)
- Nicholson, S. (2012). Completing the Experience: Debriefing in Experiential Educational Games. In the Proceedings of The 3rd International Conference on Society and Information Technologies. International Institute of Informatics and Systemics. 117-121.
- Ruth M. Fanning,and David M. Gaba., (2007) The Role of Debriefing in Simulation-Based Learning. Simulation in Healthcare. Vol. 2, No. 2.
- Johnson Pivec, Cynthia Renee, “Debriefing after Simulation: Guidelines for Faculty and Students” (2011).Master of Arts in Nursing Theses.Paper 14.
- Crookall David, Debriefing. A practicalguide.
- Tips for using experiential games (by worldgames.com)
Learning games can also allow you to reach audiences that are not very accessible for the more classical, educational activities such as : Healthcare workers, Elderly, People with a disabilities, etc…